گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
چکیده: (53 مشاهده)
هدف: تخریب واحدهای مسکونی یکی از آشکارترین آثار سوانح است. در شرایط عادی، ساختمان‌ها در یک فرایند تدریجی به پایان چرخه عمر خود می‌رسند، اما با وقوع سوانح، ساختمان‌ها ناگهان نابود شده و فرصتی غیرمعمول برای بازسازی و جایگزینی آن‌ها فراهم می‌شود. بنابراین، وقوع سانحه فرصتی برای تغییر مسکن متناسب با نیازهای مردم است. اما تجربه‌های بازسازی مسکن پس از سوانح نشان می‌دهد که گاهی تغییرات مسکن به‌طور قابل‌توجهی ورای خواست و نیاز مردم رخ می‌دهد. در زمین‌لرزه سال 1385 لرستان، مهم‌ترین منطقه آسیب‌دیده، شهر بروجرد بود، جایی که بخش‌های وسیعی از شهر دارای بافت فرسوده و قدیمی است. خانه‌هایی که در بروجرد ساخته شدند، تغییرات عمده‌ای نسبت به مسکن سنتی ساکنان داشتند. روش پژوهش: در این پژوهش، پس از بررسی مؤلفه‌های مؤثر سبک زندگی بر مسکن و همچنین مؤلفه‌های مسکن که تحت تأثیر سبک زندگی قرار دارند، از روش نظریه زمینه‌ای برای مطالعه تغییرات مسکن پیش از سانحه تا پس از سانحه (بلافاصله پس از وقوع سانحه و همچنین با فاصله ۱۳ سال) و درک معنای خانه از دیدگاه ساکنان از مسکن پیشاسانحه تا پساسانحه استفاده شد. یافته‌ها: نتیجه تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها ۲۵۶ کد اولیه یا کد باز بود که پس از ادغام، درنهایت ۵۳ زیرمقوله و ۲۲ مقوله اصلی به دست آمد. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، معنای مسکن در بازسازی پس از سانحه و همچنین پس از ۱۳ سال بازسازی تغییر کرده است؛ مفهوم خانه به‌عنوان پایگاه خانواده پس از بازسازی کم‌رنگ شده، خانه معنای خود را به‌عنوان آرشیوی از خاطرات و مکانی برای روابط اجتماعی ازدست‌داده و به‌جای آن به ابزاری نمایشی تبدیل شده است. ارزش‌هایی همچون آسایش، قدمت، امنیت و حریم خصوصی، همچنین مرحله چرخه زندگی بر روابط فضایی، نوع و عملکرد فضاها که بر مسکن پیشاسانحه اثر داشتند، به دلیل شرایط بازسازی و نبود فرصت برای تحقق انتخاب‌های مردم تغییر یافته‌اند.
